عزّت نفس و اهمیّت آن درکودکان

      درابتدای کودکی امنیّت و آرامش کودکان درگرو توّجه ومراقبت خانواده است.خانواده نیازهای کودکان خود را برآورده می سازد و اضطرابشان را به حداقل می رساند، به تدریج که کودکان رشد می کنند درآنان خود آگاهی نیز به وجود می آید واین شناخت برایشان حاصل می شود که آیا دختران وپسران خوبی هستند یاخیر. هم چنان که کودکان از خود درکی پیدا می کنند وهویت خود را می یابند به طور ضمنی برای خصوصیات خود ارزشی منفی یا مثبت قایل می شوند. مجموع ارزیابی هایی که کودک از خود می کند عزت نفس او را شکل می دهد. برای مثال؛کودکی که پیشرفت تحصیلی درخور توجهی دارد و دانش اموزمنظمی نیز هست، باور واحساس خوبی در مورد خود دارد وبرای صفات وویژگی های واقعی خود ارزش قائل است وبالعکس ،کودک ناموفق ارزش یابی پایین ومنفی ازخود دارد .اکثر صا حب نظران برخورداری از عزت نفس(ارزیابی مثبت از خود )را به عنوان عامل مرکزی واساسی در سازگاری عاطفی اجتماعی افراد می دانند ومعتقدند که عزت نفس (ارزیابی مثبت از خود )با شادکامی وکارکردمفید فرد را بطه ای متقابل دارد.از انجا که عزت نفس کودک زمینه واساس ادراک وی از تجارب زندگی را فراهم می سازد دارای ارزش ویژه ای است .

شایستگی عاطفی - اجتماعی که ازارزیابی مثبت از خود ناشی می شود می تواندبه عنوان سپر یا نیرویی در مقابل مشکلات خطیر آینده به کودک کمک کند . کودکی که احساس خوبی در مورد خودش دارد بهتر می تواند با مشکلات کنار بیاید. بهره مندی از عزت نفس علاوه بر آن که جزیی از سلامت روانی محسوب می شود ،با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است.

محقّقان زیادی دریافته اند که بین عزّت نفس بالا ونمرات مطلوب در مدارس رابطه وجود دارد.

بنابر این عزت نفس که جنبه مهمی در کارکرد کلی کودک است با زمینه های دیگری چون سلامت روانی واجتماعی وعملکرد تحصیلی وی در ارتباط است ،خانواده یکی از بهترین منابع شکل گیری عزت نفس و احساس ارزش نسبت به خود در کودکان می باشد. تحقیقات انجام شده در این زمینه بیانگر این مطلب است که کارایی واعتماد به نفس به بهترین وجه در کودکانی رشد می کند که در خانواده های گرم ونوازش گر پرورش می یابند .خانواده هایی که رفتار مسئولانه را پاداش می دهند و همواره با آن فعالیت های مستقل وتصمیم گیری رانیز تشویق می کنند.

خود باوری

      از نخستین روزهای زندگی کودک باید خود باوری را دراو رشد داد. خود باوری هدیه ای نیست که بتوان آن را ازطریق وراثت به کودکان منتقل کرد.محبت کردن ،گوش دادن به حرف های کودک ،احترام گذاشتن ،استفاده مناسب ومنطقی ازقدرت ،کمک به رشد احساس استقلال ،نقش مدرسه در خود آگاهی کودک ،شخصیت وجنسیت کودک؛ همگی باعث رشدخود باوری در کودک شده واو را برای زندگی در جامعه آماده می سازد.

      احترام گذاشتن به کودک ازطریق گوش دادن به حرف های او،صحبت کردن با او وایجاد اعتماد دراو،باعث رشد آگاهی مثبت ونیرومند درکودک خواهد شد. مسؤولیت نهایی والدین ، آماده سازی فرزند برای دست یابی به استقلال واقعی است. این مهم زمانی تحقق می یابد که فرزند هنگام ترک خانه و آماده شدن برای شروع زندگی جدید مانند بزرگسالی داری خودباوری وسازگار بامحیط باشد. رابطه استقلال وعزت نفس بسیار آشکاروانکار ناپذیر است. اتکای کمتربه دیگران و ارزش قائل شدن برای شخصیت خود،یکی ازنشانه های استقلال کودک است . برای بوجود آوردن حس اعتماد به خود باید به حرف های کودک کوش داد. این فن دقیق ،نه تنها شیوه ای مفید برای ایجاد ارتباط عمیق با کودک است بلکه باعث آگاهی ما از ناگفته و احساسات نهفته فرزندانمان خواهد شد. از سوی دیگر گفت وگو با کودک باعث می شود او درک بهتر و درست تری ازخود داشته باشد واحساسات خود را بهترکنترل کند.

      حس تعلّق به انواع گروها ،اثرات بسیار نیرومندی برعزّت نفس فرزندان ما دارد. خانواده، مدرسه، گروه همسال،گروه ورزشی، گروه مذهبی ؛ گروه فرهنگی ودیگرگروهای کوچک وبزرگ که اطراف کودک ما راگرفته اند. عامل بالقوه ای درایجاد حس هویت، ارزشمندی وهدف داربودن درکودک به شمار می آیند. عضویت دراین گروها باعث رشد جنبه های گوناگونی نظیرنگرش به خود درفرزند ما می شود. احساس رضایت ناشی از عضویت درگروه ، باعث آرامش ، برآورده شدن آرزوها وتامین نیازهای کودک است. دراین میان مدرسه، یکی ازتأثیرگذارترین عوامل مؤثر بررشد وتقویت عزت نفس است. تاکید برمهارت های آموزشی، شناخت و ارزش گذاری موفقیت های غیرآموزشی، خود ارزیابی از طریق تمرین روزانه،رعایت برنامه های فعالیت های گروهی،ایجاد حس جمع پذیری ودیگرمواردی از این دست درمدرسه ،دارای یکی ازارزشمندترین تاثیر برپرورش حس خودباوری است.

      برای پرورش عزت نفس درکودک، تشویق به مثابه غذا برای بدن است.تشویق کودک رادلگرم می کند.انگیزه های او راافزایش می دهد؛حدود یادگیری را مشخص می کندوکودک رابه توانایی های شخصی خود آگاه می سازد.