بلوغ جنسی

 تعییرات بلوغ جنسی ، چشمگیر وبسیار مهم است . ظرف مدت چند سال ، بدن کودک دبستانی به یک بزرگسال بالغ تغییر شکل می یابد. بلوغ جنسی را فرایندهای هورمونی تنظیم می کنند که تحت تاثیر ژنتیک قرار دارند. بنابراین ، تغییرات بلوغ جنسی را می توان به دو نوع تقسیم کرد.

1- رشد کلی بدن                           2 - رسش ویژگی های جنسی

رشد بدن

اولین نشانه بیرونی بلوغ جنسی ،افزایش سریع قد ووزن است که جهش رشد نامیده میشود .این جهش ،به طور متوسط درمورد دختر های آمریکای شمالی مدت کوتاهی بعد از 10سالگی ودر مورد پسرها حدود 12سالگی روی می دهد (مالینا،1990).دختر دراوایل نوجوانی بلند تر وسنگین تراست ،اما این امتیاز کم دوام است .در 14سالگی ،پسر ها از دختر ها جلو می افتند ،زیرا جهش رشدنوجوانی آنها تازه است در حالی که جهش رشد دختر ها تقریبا پایان یا فته است .رشد اندازه بدن در مورد اغلب دختر ها 16سالگی ودر مورد پسر ها در 5/17سالگی کامل می شود ،یعنی ،زمانی که اپی فیزها در انتهای استخوانهای بلند به طورکامل بسته می شود .در مجموع هنگام بلوغ تقریبا 25سانتی متر به قد و18کیلوگرم به وزن نوجوان افزوده می شود .

تناسب بدن

در نوجوانی ،روند رشد سری –پایی نوباوگی وکودکی بر عکس می شود.در ابتدا ،رشد دستهاوپاها وبعد تنه شتاب می گیرد ،که همین افزایش قد نوجوانان را توجیه می کند این الگوی رشد به ما کمک میکند تا بفهمیم چرا نوجوانان ابتدا معمولا بد قواره وبی تناسب به نظر می رسند –لنگ دراز با دست وپای بسیار بزرگ .

در تناسب بدن نیز تفاوت های جنسی زیاد دیده می شود که علت آن، تاثیر هورمون های جنسی بر استخوان بندی است .شانه های پسر ها نسبت به لمبرها،پهن تر است ،در حالی که لمبر های دختر ها نسبت به شانه هاوکمر ،پهن ترند .البته در نهایت پسر ها از دختر ها بزر گتر می شوند وپاهای آنها در مقایسه باباقی بدن بلند تر است .علت اصلی آن این است که پسرها 2سال بیشتر رشد پیش جوانی دارندواین زمانی است که پاها سریعتر رشد می کنند.

رسش جنسی

همراه با افزایش سریع افزایش بدن ،در ویژگیهای جسمانی مربوط به عملکرد جنسی تغییراتی ایجاد می شود .ویژگیهایی به نام ویژگیهای جنسی نخستین ،اندامهای تولید مثل (تخمدانها ،رحم،ومهبل در زنان ،آلت در مردی،کیسه بیضه وبیضه ها در مردان )راشامل می شوند .ویژگیهای دیگر ،که ویژگیهای جنسی ثانوی نامیده می شوند،از بیرون بدن قابل مشاهده هستند وعلائم دیگر رسش جنسی را تشکیل می دهند (برای مثال رشد پستان ها در زنان ،موی زیر بغل وزهار در هر دو جنس).

رسش جنسی در دخترها

 بلوغ جنسی در زن ،معمولا با رشد پستانها و جهش رشد آغاز می شود .

نخستین قاعدگی –معمولا در 5/12سالگی در دختران آمریکای شمالی ،ودر 13سالگی در دختران اروپایی،روی می دهد .اما دامنه سنی از این نظر گسترده است ،به طوری که از 5/10تا5/15سالگی گسترش دارد .بعد از نخستین قاعدگی ،رشد موی زهارو پستانها کامل می شوند ،وموی زیر بغل نمایان می شود .کامل شدن این توالی در اغلب دختر ها 3تا4سال به طول می انجامد،که البته در این مورد نیز تفاوتهای فردی زیادی وجود دارد. علت تاخیر در رشش جنسی دختران این است ، تا بدن دختر به اندازه کافی برای حاملگی بزرگ شود، نخستین قاعدگی بعد از اوج جهش قدر، اتفاق می افتد.برای امنیت بیشتر ،12 تا 18 ماه بعد از نخستین قاعدگی ،تخمدانها دختر معمولا تخمک بالغ تولید نمی کنند . با این حال ،این دوره موقتی نازایی درهمه دخترها یافت نمی شود ونمی توان برای محافظت دربرابر حاملگی ،روی آن حساب کرد.

رسش جنسی در پسرها

اولین نشانه بلوغ جنسی در پسرها ،بزرگ شده بیضه هاست .موی زهار مدت کوتاهی بعد ظاهر می شود،آلت تناسلی شروع به بزرگتر شدن می کند وتقریبا کامل می شود. صفات ثانویه رشد مانند( موی های صورت ، دورگه شدن و کلفت شدن صدا به دلیل بزرگ شدن حنجره و طویل شدن تارهای صوتی) ظاهر می شوند. درهمین حین غده پروستات بزرگ می شود ودرحدود 13 الی 14 سالگی اولین انزال روی می دهد. برای مدتی منی حاوی تعدا کمی اسپرم زنده است. بنابراین پسرها نیزمانند دخترها دردوره مقدماتی کاهش باروری خواهند داشت.

بلوغ روانی

بلوغ روانی یعنی پخته شدن از نظر ورحی که انسان قدرت تشخیص مسایل و تمیز مصلحت زندگی را پیدا کند . به تعبیر دیگر، فرد با برخورداری از بلوغ روانی ، قادربه قبول مسئولیت های اجتماعی مانند پذیرش شغل ، تشکیل خانواده ، و ایفای نقش محوله وقدرت رویاروی با مشکلات پیچیده زندگی می شود. برای رسیدن به این مرحله(بلوغ روانی) ، برخلاف بلوغ جنسی ، سن مشخصی وجود ندارد. عوامل خانوادگی و تربیتی با هم بر این بلوغ موثرند. درنتیجه انسان ها در سنین مختلفی به بلوغ روان خواهند رسید و تعیین سن خاص یا مشترکی برای افراد که هم زمان و با هم به بلوغ روانی برسند کار دشواری است. شاید بیشتر انسان ها هرگز به رشد روانی ویا بلوغ روانی کامل نرسند.