ویژ گی افرادی که از عزّت نفس بالایی برخوردار اند:

1-       مستقل عمل می کنند.

2-       مسئولیت پذیر هستند.

3-       به پیشرفت هایشان افتخارمی کنند.

4-   به چالش های جدید مشتاقانه روی می آورند.(مشاغل نام آشنا ، آموزش ها، و فعالیت های جدید توجه شان را جلب می کندوخود را با اطمینان درگیر آن می کند)

5-       نا کامی را به خوبی تحمل می کنند.

6-       احساس می کنند که می توانند دیگران را تحت تاثیر قرار دهند .

7-       دامنه ی وسیعی از هیجانات و احساسات را نشان می دهند .

8-       راحتی در کلام و حرکت دارند(با خودشان در جنگ نیستند).

9-       احساس اضطراب یا نبود امنیت خاطر نمی کنند .

10- ابراز وجود می کنند واز خود ابرازی برخوردار اند.

11- خرد گرا هستند.

12- دارای واقع بینی هستند.

13- از خلاقیت بر خوردار می باشند.

14- تمایل به اذعان واصلاح اشتباهات خود دارند.

15- از نوع دوستی ،تعاون، هم دردی و هم دلی بالایی برخوردار اند.

ویژگی افرادی که از عزت نفس کم تری برخوردار اند:

1.    توانایی و استعداد های خود را دسته کم می گیرند. و از کلمه ها ی نمی توانم زیاد استفاده می کنند

2.    احساس می کنند که دیگران ارزشی برایشان قایل نیستند.

3. احساس ناتوانی می کنند.عدم اطمینان از خود یا احساس در ماندگی در بیشتر نگرش و اعمالشان سایه افکنده است و توان مقابله ی قدرت مندانه با مشکلات را ندارند.

4.    به اسانی تحت تأثیر دیگران قرار می گیرند ،آنها اغلب تحت نفوذ شخصیت های قوی قرار می گیرند.

5.    از موقعیت های نگران کننده می گریزند.

6.    بهانه جویی می کنند و زود ناامید می شوند.

7.    برای ضعف های خوددیگران را سر زنش می کنند.ضعف ها و اشتباهات خویش را نمی پذیرند.

8. دامنه ی محدودی از عواطف واحساسات را نشان می دهند.رفتار های تکراری مانند بدخلقی ،خشونت ، بی قیدی ،و رفتار هیستری یایی.

حیطه های شش گانه عزّت نفس  

      «پیپ» پیشنهاد نموده که بهتر است عزت نفس را در پنج حیطه اجتماعی ، تحصیلی ، خانوادگی ، جسمانی ، و کلی ، در نظر بگیریم.

عزّت نفس اجتماعی

      این حیطه ، احساس فرد را در مورد خود به عنوان یک دوست برای دیگران در بر می گیرد. آیا از روابط با دیگران احساس رضایت می کند؟ فردی که نیازها ی اجتماعی اش بر آورده شود احساس خوبی در حیطه دارد.

عزّت نفس تحصیلی

      با ارزشیابی فرد از خود به عنوان یک دانش آموز یا دانشجو ، سر و کار دارد. به طور کلی می توان گفت که اگر دریک کودک ،معیارهای پیشرفت تحصیلی را بر آورده سازد که طبیعتا این معیارها توسط دوستان ، خانواده ، مدرسه ، و معلمان ، شکل گرفته اند. عزت نفس تحصیلی او مثبت خواهد بود.

عزّت نفس خانوادگی

      احساس فرد را در مورد خود به عنوان عضوی از خانواده منعکس می سازد. هر شخصی که احساس کند عضو با ارزش خانواده است و نفش بی همتایی دارد و از بدست آوردن محبت و توجه والدین ، خواهران و برادرانش مطمئن باشد. در این حیطه ، عزت نفس مثبت و بالایی خواهد داشت.

عزّت نفس جسمانی:

       ترکیبی از ظواهر و توانایی های جسمانی است. در این حیطه عزت نفس بر اساس رضایت از ظواهر جسمانی و عملکرد آن می باشد. دختران به ظاهر خود و پسران به توانایی های خود توجه بیشتری دارند. اما ضرورتا تمام اینگونه نیستند و نقش های سنتی برای کودکان امروزی تغییر یافته است.

عزت نفس ملی:

احساس، باوروتعهد فرد نسبت به کشور و اقلیمی که در آن متولد شده وبا زبان آن صحبت می کند . همجنین وفاداری به آداب و رسوم ، ارزشها، اسطوره ها وافتخارات ملی که درشگل گیری شخصیت وی و پداران وی نفش داشته است. میزان تعهد فرد نسبت به پاسداری ازفرهنگ و تمدن ملی خود نشان دهنده میزان عزت نفس ملی فرد است. هراندازه عزت نفس ملی بیشترباشد، وفاداری فرد به آب وخاک کشورش بیشتربوده وتلاش وکوشش در جهت رشد، اعتلا وسازندگی مهینش بیشترمی شود. نتیجه مهم عزت نفس ملی، گاهش جفا وخیانت به کشوروهمیهان وکاهش مزدوری برای بیگانگان است.     

عزّت نفس کلی

      ارزیای کلی از خود بر اساس ارزشیابی فرد از تمام حوزهای خویشتن می باشد . عزت نفس کلی ، در احساسات مثبتی ، نظیر «من فرد خوبی هستم» یا « بسیار از چیزهای مربوط به خودم را دوست دارم» منعکس می شود.

چرا تقویت عزت نفس تا این اندازه اهمیت دارد

عزت نفس به ما کمک می کند تا از مواهب زیر بهره مند شویم:

(شادی ، انعطاف پذیری خلاقیت ، توانایی پذیرش خطرات، سازگاری و انطباق یافتن،توانایی برقراری ارتباط با دیگران،درایت و تدبیر)

اگر انعطاف پذیر باشید ، هنگام مواجهه با دشواری ها و چالش های پیش بینی نشده، درمانده و مستاصل نمی شوید . می توانید زمانی که دیگران نیاز به حمایت دارند به آنها کمک کنید و قوت قلب بدهید زندگی سرشار از دشواری ها و نا امیدی ها است .اگر بتوانیم ابزار استقامت و انعطاف پذیری را برای فرزندان خود مهیا سازیم   هدیه ای ارزشمند برای تمام عمر را به ایشان عطا کرده ایم.

عزت نفس

تعریف عزت نفس : قضاوت ارزشی که فرد از کلیت وجود خود دارد.

نکته : بخش عظیمی از عزت نفس ما در دوران کودکی شکل می گیرد.

تجارب مثبت دوران کودکی که به عزّت نفس سالم خود منجر می شوند عبارتند از :

1- تحسین شدن بجا و مناسب کودک

2- گوش دادن فعال به صحبت های کودکان

3- محترمانه و صمیمانه ارتباط برقرار کردن با کودکان

4- مورد توجه بودن و در آغوش گرفته شدن کودک توسط والدین

5- کسب موفقیت های علمی، ورزشی

6- داشتن دوستان معتمد

7- آموزش روش صحیح برخورد با مشکلات و حل منطقی آن ها

تجارب منفی دوران کودکی که به عزّت نفس پایین می انجامد:

1- به طرز ناخوشایندی مورد انتقاد قرار گرفتن و انتقادهای مکرر

2- آماج داد و فریاد و ضرب و شتم دیگران قرار گرفتن (اعمال خشونت)

3- نادیده انگاشته شدن نقاط مثبت و مسخره یا تحقیر شدن

4- همیشه انتظار «عالی» داشتن از کودک (داشتن انتظارات بیش از توان کودک)

5- داشتن تجارب مکرر شکست علمی و ورزشی

6- الگو گیری از والدین که خود از عزت نفس پایین برخوردارند.

با سلام خدمت همه ی دوستان ازاینکه مدتی حضورنداشتم ومطلبی ارسال ننمودم معذرت می خواهم. امیدوارم که بتونم دوباره هر روز مطلبی ارائه نمایم. برای همه دوستان ارزوی موفقیت دارم. ضمنا تولد امام عصر(ع) و عید نیمه شعبان را هم به همتون تبریک عرض می نمایم.

عزت نفس واعتماد به نفس

      در زمینه تربیت کودک نیز مختصصان مربوطه عقیده دارند آنچه ما در سال های نخست زندگی کودک آنجام می دهیم ، تاثیر بسزایی در شخصیت آتی وی خواهد داشت.همین موجب نگرانی روز افزون در مورد اشتباهاتی که مرتکب می شویم ، می گردد . به ویژه مادر ها بیشتر مستعد این نگرانی هستند . با اعتقاد داشتن به این موضوع که ایجاد شادی و سلامت روان از مهم ترین وظایف ما به شمار می رود، نه تنها نسبت به انجام صحیح این کار بلکه حتی نسبت به این که مرتب اشتباهی شود که برای فرزندمان صدمه ی روحی در پی داشته باشد احساس نگرانی و دلهره پیدا می کنیم.

همان گونه که بزرگسالان وقتی دیگران آنها را ستایش می کنند دوست شان دارد و به آن ها توّجه می کنند نسبت به خودشان احساس خوبی پیدا کرده و کار خود را به بهترین نحو انجام میدهند.این موضوع در کورکان نیز صدق می کند.

      کودکی که اعتماد به نفس دارد و در عین حال به خویشتن اطمینان نیز دارد امنیت بیشتری در رابطه با  اصلیّت خود احساس می کند و نسبت به توانایی های خاص خود وآنچه که وی را منحصر به فرد ساخته است آگاهی می یا بد بهتر بازی می کند ، بهتر می آموزد، تمرکز بیشتری دارد، عشق می ورزد و بهتر ارتباط برقرار می کند احساس کودک نسبت به خویش از دوران نوزادی شکل می گیرد بنابر این احساساتی نظیر عزت نفس قوی یا ضعیف در دوران کودکی بسیار زیاد است .عزت نفس قوی به تقویت اعتماد به نفس افراد کمک می کند. اعتماد به نفس در تقویت اتّکا به نفس استقلال افراد تأثیر گذار است. مجموع این سه ویژگی در وجود یک فرد ، صرفنظر از سن وی ، از او ، انسانی شاداب ، خلاق ،انعطاف پذیر و از همه مهم تر مورد پذیرش اجتماع می سازد.

      تا به امروز دوران کودکی بهترین دوران برای ایجاد عزت نفس ، اعتماد به نفس و اتکا به نفس شناخته شده است که به شاد زیستن کودکان کمک می کند. چنانچه آنها را به دست نیاورند،بعدها یافتن آنها بسیار دشوار خواهد بود.بزرگسالانی که در خانه یا محل کار، با مشکلات ارتباطی مواجه هستند ،اغلب فاقد این سه ویژگی می باشند.بزرگسالانی هم که مشکلات دیگری دارند و نمی توانند به خوبی از عهده آنها برآیند، معمولاً اتّکا به نفس پایینی داشته و خودشان را باور ندارند.

      عزت نفس بدان معناست که نسبت به خودتان احساس خوبی داشته باشید. یعنی خودتان را دوست داشته باشید. از خودتان رضایت داشته باشید، و حتی به خودتان افتخار کنید. اگر عزت نفس داشته باشید ، ازاین که خودتان هستید ، راضی می شوید و ارزش های درونی خود را به عنوان یک انسان منحصر به فرد باور می کنید. پس این به یک خویشتن بینی مثبت و یک خود آگاهی مطلق مربوط می شود.خود را می شناسید و بدون هیچ واهمه شرم یا تردید خود را می پذیرید، زیرا همه ی آن را قبول دارید . آنقدر خودتان را دوست دارید که بتوانید با مسایل ناخوشایندی که پیش می آیند ، سازگار شوید.اگر از توانمدی های خود در برخی موارد آگاه باشید راحت تر و بدون این که به خویشتن بینی خود لطمه ای وارد کنید به نقاط ضعف خود در موارد دیگر ، اقرار می کنید.روی هم رفته، این ها به شما کمک می کنند تا دریچه ی وجود خود را به سوی دنیای بیرون بگشایند. نیازی به پنهان یا سرکوب کردن چیزی نیست. عزت نفس، قوی نگاه داشتن خود نیز هست این همان داشتن یک مولد برق در درون خود است هنگامی که احساس می کنید باتری های خود ضعیف یا تمام شده است می توانید آنها را دوباره شارژ نمایید افرادی که عزت نفس بالایی ندارند به ندرت می توانند خودشان این کار را انجام دهند. آنها برای این کار به منبع نیروی دیگری، نیاز دارند . ممکن است این منبع را در شخصیت دیگری جست و جو کنند یا حتی در موفقیت هایی که آنها را به چالش می طلبد و به آنها احساس ارزشمند بودن می دهد افرادی که عزت نفس پایینی دارند در مدام در جست جوی جای هستند که بتوانند نیروی خود را از آنجا تامین کنند. کسانی که احساس بی ارزش بودن می کنند، حتی به دیگران این امکان را نمی دهند که برای دادن نیروی تازه، به آنها نزدیک شوند ، و اغلب به این نتیجه می رسند که بعد از تمام شدن نیروشان باید دور انداخته شود.

بنابر این عزت نفس بالا به شرح زیر است

آزاد بودن - آرامش داشتن - قابلیّت کسب نیروی جدید - محکم و پا بر جا ماندن

منبع: کتاب والدین و روان شناسی کودک و نوجوان عبداله شیرانی